Juridische vragen in verband met de coronacrisis

Het coronavirus COVID-19 heeft een grote impact op het bedrijfsleven. Ook bedrijven die zaken doen met Duitse klanten of zelfs over een Duitse dochteronderneming beschikken, komen voor talrijke juridische vragen te staan:

Welke tegemoetkoming verleent de Duitse overheid aan Duitse bedrijven in verband met COVID-19?

1. De regeling werktijdverkorting wordt flexibeler. Zo kan er bijvoorbeeld al arbeidstijdverkorting worden aangevraagd als tien procent van de werknemers door het verlies aan werkuren met loonverlies wordt getroffen. Zie ook de vraag “Wat wordt er bedoeld met „Kurzarbeit“?”
2. Fiscale maatregelen zijn genomen om de liquiditeit van bedrijven te verbeteren. Zo zal het uitstel van belastingbetaling worden vergemakkelijkt en kunnen de voorschotten op de inkomstenbelasting gemakkelijker worden verlaagd. Betaalverzuimboetes worden kwijtgescholden in verband met de gevolgen van Corona.
3. De liquiditeit van bedrijven zal worden beschermd door nieuwe maatregelen, die onbeperkt in omvang zijn. De bestaande programma’s voor liquiditeitsondersteuning worden uitgebreid en beschikbaar gesteld aan meer bedrijven, zoals de KfW Ondernemerslening (voor bestaande bedrijven) en de ERP Start-up Loan (voor jonge bedrijven jonger dan 5 jaar).

Kan uw Duitse GmbH een aanvraag indienen voor een substantiële tegemoetkoming in de loonkosten?

Neen. Wel kan er arbeidstijdverkorting worden aangevraagd (“Kurzarbeit”, zie beneden).

Welke verplichtingen bestaan er voor werkgevers ten tijde van COVID-19?

In het kader van zijn zorgplicht moeten werkgevers de risico’s, met name het risico op infectie, tot een minimum beperken, bijvoorbeeld door het verstrekken van ontsmettingsmiddelen. Werkgevers moet hun werknemers uitgebreid informeren.

Hebben mijn medewerkers het recht om thuis te werken (home office)?

Volgens de Duitse wet hebben werknemers geen recht om thuis te werken.

Zijn mijn medewerkers verplicht om op zakenreis te gaan?

Zakenreizen kunnen deel uitmaken van de verplichte taken van een werknemer. De werkgever kan specifieke zakenreizen aan de werknemer opdragen; in ieder geval als het ondernemen van zakenreizen overeen is gekomen in de arbeidsovereenkomst of als het op zakenreis gaan typisch verband houdt met de aanstelling. Zolang er voor bepaalde regio’s geen reiswaarschuwingen door het Ministerie van Buitenlandse Zaken bestaan, kunnen in beginsel ook zakenreizen naar regio’s worden verplicht die door het coronavirus zijn geraakt; echter alleen in de mate dat dit nog redelijk en billijk is.

Kunnen werknemers worden verplicht tot overwerk?

Werknemers zijn in principe alleen verplicht om over te werken als dit voortvloeit uit een cao, een werkovereenkomst of een arbeidsovereenkomst. Er kan echter ook een verplichting tot overwerk bestaan als daarmee een dreigende schade wordt voorkomen, die niet op een andere manier kan worden verhinderd.
Overwerk kan dus verplicht worden gesteld als er sprake is van een aanzienlijk verlies van personeel als gevolg van het virus.

Met welke veranderingen moet rekening worden gehouden bij het afgeven van medische attesten in verband met ziekte?

Patiënten resp. werknemers met milde aandoeningen van de bovenste luchtwegen kunnen een medisch attest (“Bescheinigung auf Arbeitsunfähigkeit”) krijgen voor een maximum van zeven dagen na telefonisch overleg met hun huisarts. De patiënt hoeft hiervoor niet naar de dokter te gaan. Deze regeling is geldig sinds 9 maart jl., vooralsnog voor de duur van vier weken.

Wat wordt er bedoeld met „Kurzarbeit“?

Onder “Kurzarbeit” (arbeidstijdverkorting) wordt de tijdelijke vermindering van de normale arbeidstijd begrepen met een dienovereenkomstige vermindering van het recht op bezoldiging van de werknemer.

Kunt u in Duitsland een “arbeidstijdverkorting” aanvragen voor de werknemers van uw Duitse dochteronderneming?

De werknemer heeft over het algemeen recht op het verrichten van zijn werkzaamheden. Daarom mag de werkgever alleen maar arbeidstijdverkorting aanvragen op basis van een cao, een arbeidsovereenkomst of in samenspraak met de ondernemingsraad. Bij gebrek aan een dergelijke overeenkomst kan de werkgever ook een individuele regeling over arbeidstijdverkorting met de werknemer overeenkomen.

Welke versoepeling bestaat er met betrekking tot de arbeidstijdverkorting?

Naar aanleiding van COVID-19 heeft de Duitse wetgever met terugwerkende kracht vanaf 1 maart jl. besloten tot de volgende versoepelingen voor het ontvangen van een arbeidstijdverkortingsuitkering:
1. Er is recht op arbeidstijdverkortingsuitkering ter hoogte van maximaal 67 procent van het netto salaris indien ten minste 10 procent van de werknemers een loonverlies van meer dan 10 procent heeft.
2. 100 procent van de reeds betaalde sociale zekerheidsbijdragen wordt vergoed voor de uitgevallen arbeidsuren.
3. Ook uitzendkrachten kunnen in deeltijd gaan werken en hebben recht op een arbeidstijdverkortingsuitkering.
4. In bedrijven waar gebruik wordt gemaakt van afspraken over arbeidstijdschommelingen worden geen negatieve werktijdrekeningen opgesteld.
De overige eisen voor het aanvragen van arbeidstijdverkortingsuitkeringen blijven van kracht.

Onder welke voorwaarden wordt een arbeidstijdverkortingsuitkering toegekend?

De Agentur für Arbeit kent een arbeidstijdsverkortinguitkering toe indien:

• er sprake is een aanzienlijk verlies aan werkuren met loonverlies;
• het bedrijf en de werknemer aan specifieke voorwaarden voldoen, en
• de uitval van het werk door de werkgever aan de Agentur für Arbeit is gemeld.

Hoe vraag ik arbeidstijdverkorting aan voor de werknemers van mijn Duitse dochteronderneming?

Allereerst dient de arbeidstijdverkorting te worden gemeld doordat de werkgever het officiële formulier Kug 101 naar de “Agentur für Arbeit” stuurt. Vervolgens dienen de officiële formulieren „Antrag auf Kurzarbeitergeld (Kug 107)” en “Kug-Abrechnungsliste” (Kug 108) te worden ingevuld.

Kan uw Duitse dochteronderneming met COVID-19 geïnfecteerde werknemers ontslaan?

Net als bij andere ziekten sluit COVID-19 het ontslag van de zieke werknemer niet uit.

Wat moet u doen als uw Duitse dochtermaatschappij (GmbH) insolvent wordt of een te hoge schuldenlast krijgt in verband met COVID-19?

Indien een rechtspersoon (bijv. een GmbH) in betalingsonmacht verkeert of een te hoge schuldenlast heeft, dan zijn de bestuurders verplicht om uiterlijk drie weken na het ontstaan van de insolventie of de te hoge schuldenlast zonder verzuim een aanvraag in te dienen voor de opening van een faillissementsprocedure.
Volgens een persbericht van 16 maart jl. bereidt het Duitse Ministerie van Justitie een tijdelijke wettelijke regeling voor om de verplicht tot het indienen van aanvraag op opening van de faillissementsprocedure op te schorten ter bescherming van bedrijven die in financiële moeilijkheden komen als gevolg van de corona-epidemie.

Heeft u juridische vragen met betrekking tot de coronacrisis, aarzel dan niet contact met ons op te nemen voor snel en praktisch advies.