Vormvereisten aan Duitse algemene voorwaarden en modelarbeidsovereenkomsten aangescherpt

Sinds 1 oktober 2016 zijn Duitse algemene voorwaarden oftewel “Allgemeine Geschäftsbedingungen” (AGB) nietig wanneer deze aan de contractpartner “strengere vormvereisten dan de tekstvorm” opleggen (zie § 309 Nr. 13 BGB). De Duitse wetgever heeft hiermee de eisen die gesteld worden aan de inhoud van AGB’s aangescherpt. Tot dusver waren AGB’s slechts nietig, wanneer de algemene voorwaarden verplichtten tot strengere vormvereisten dan schriftelijkheid.

Bedrijven mogen daarom sinds 1 oktober 2016 in hun AGB’s alleen nog maar eisen dat de contractpartner een wilsverklaringen in tekstvorm afgeeft. Dit heeft niet alleen grote gevolgen bij het sluiten van overeenkomsten waar algemene voorwaarden op van toepassing zijn. Ook werkgevers die gebruik maken van modelarbeidsovereenkomsten bij het aanstellen van personeel moeten opletten. Want arbeidsovereenkomsten die standaard voor alle werknemers worden gehanteerd, worden door de wetgever als AGB beschouwd.

Het verschil tussen schriftelijkheid en tekst

Wanneer de wet als vormvereiste schriftelijkheid voorschrijft houdt dit in dat aan dit vormvereiste slechts is voldaan, wanneer de verklaring eigenhandig in het origineel is ondertekend. Zo is bijvoorbeeld de beëindiging van een arbeidsovereenkomst door opzegging of door een opheffingsovereenkomst alleen rechtsgeldig wanneer aan het vormvereiste schriftelijkheid is voldaan. Een e-mail of een fax voldoet niet aan het wettelijke vormvereiste van de schriftelijkheid. Dit betreft dan eerder een verklaring in tekstvorm. Bij verklaringen in tekstvorm gaat het om leesbare verklaringen zonder originele handtekening op een permanent opslagmedium, zoals bijvoorbeeld e-mail en fax.

Gevolgen voor modelarbeidsovereenkomsten

De aangescherpte wettelijke regeling heeft met name gevolgen voor de vervaltermijnen die in bijna iedere Duitse modelarbeidsovereenkomst zijn opgenomen. Vervaltermijnen zijn termijnen waarbinnen een partij een handeling moet verrichten om zijn of haar rechten veilig te stellen. Vervaltermijnen dienen ertoe om uit de arbeidsverhouding voortvloeiende aanspraken snel recht te zetten. In Duitse arbeidsovereenkomsten zijn vervaltermijnen in twee stappen gebruikelijk. In een eerste stap moeten werknemer en werkgever hun (vermeende) aanspraken binnen een bepaalde termijn bij de tegenpartij schriftelijk geldend maken. Aanspraken vervallen wanneer deze niet binnen de termijn geldend zijn gemaakt. In een tweede (facultatieve) stap kunnen aanspraken gerechtelijk opgeëist worden in het geval dat de tegenpartij de aanspraken afwijst of niet binnen een bepaalde termijn op de aanspraken reageert.

Door de wettelijke aanscherping van de regels mag de in een modelarbeidsovereenkomst genoemde vervaltermijn in de bovengenoemde eerste stap slechts “tekstvorm” als vormvereiste voorschrijven; strengere vereisten zoals bijvoorbeeld schriftelijk of schriftelijkheid zijn nietig.
Vanaf 1 oktober 2016 doen werkgevers er uit voorzorg goed aan om wijzigingen van bestaande arbeidsovereenkomsten te behandelen als nieuw afgesloten arbeidsovereenkomsten. De in de arbeidsovereenkomst opgenomen vormvereisten moeten getoetst en eventueel aangepast worden. Hierbij zijn wij u graag behulpzaam.

Dubbel nadeel bij niet-aanpassing van arbeidsovereenkomsten

Bij arbeidsovereenkomsten die na 30 september 2016 zijn aangegaan of bij het afsluiten van arbeidsovereenkomsten in de toekomst doen werkgevers er goed aan bijzondere aandacht te schenken aan de vormvoorschriften. Want als de werkgever gebruik heeft gemaakt van arbeidscontracten die niet aan de nieuwe vormvoorschriften voldoen, dan werkt dat dubbel nadelig. Zoals uiteengezet zijn vervaltermijnen, waarvoor tot dusver het vormvereiste schriftelijkheid gold te streng. Deze vervaltermijnen zijn nietig. Met het gevolg dat werknemers achteraf tot aan de verjaringsgrens van drie jaar aanspraken geldend kunnen maken. Een werkgever mag echter geen beroep doen op de nietigheid van de eigen clausule. De werkgever is gebonden aan dat wat in de door hem vooraf geformuleerde arbeidsovereenkomst geformuleerd staat.

Bent u niet zeker, of uw Duitse algemene voorwaarden of modelarbeidsovereenkomsten aan de nieuwe vormvereisten voldoen? Neem dan gerust contact op met onze Nederlandstalige advocaten.